Uit onderzoek van een bewoner bleek in welke volgorde de twee rijtjes uit 1908 aan de Emmastraat zijn gebouwd. Uit de bouwvergunningen kon dat niet opgemaakt worden, want die zijn niet bewaard gebleven. Alleen de bouwtekeningen zijn beschikbaar en ik heb ze dan ook hierbij geplaatst. Uit de kadastrale gegevens blijkt dat na 1-11 met de nummers 13-23 is begonnen. De grond voor de nummers 21 en 23 werd vanaf de bouwtekeningen het eerst verkocht aan twee particulieren. Degene die nummer 21 kocht wilde dat het huis wat breder werd dan gepland en kocht, net als die van 23, een extra strookje land achter het huis om er een schuurtje op te zetten. Een investeerder uit Antwerpen had het deel van het perceel waar 13-19 op zouden komen al gekocht. Deze huizen werden aanvankelijk eerst verhuurd. Hij kon voor nummer 19 ook nog een reepje grond extra kopen, maar achter 13-17 stonden de huizen in de Hendrikstraat al. Dat waren immers de oudste in de Oranjebuurt gebouwde woningen.
Boven het blog ziet u een foto die, gezien de vrouwenkleding nog uit de periode voor 1920 stamt, ik schat hem op ca 1915, waarop het rijtje uiterst links staat, met ernaast 1-11, de trapgevel van de bakker hoek Dubbeldamseweg-Rozenstraat en rechts 2-12.
Nummers 13-23
In ieder geval is zeker dat baas Hoek de rij heeft gebouwd. Deze keer is de symmetrie wat duidelijker dan in het eerste rijtje.
De beide hoekpanden (13 en 23) zijn gespiegeld en hebben een identiek hoektorentje en een warande onder een overstekend glazen en metalen dak. De buitenste van de vier panden ertussen (15 en 21) hebben dezelfde topgevels, maar de middelste twee (17-19) wijken een beetje van elkaar af. Wel hebben beide een datumsteen in de top; de linker ANNO en de rechter 1908. Ze behoren tot de weinige huizen in de wijk die een datum in de gevel hebben. We hebben in de Leliestraat de cijfers 1 – 9 – 0 – 1 gezien; dit is dus de tweede.
De gevelindelingen van de middelvier zijn verschillend op een speelse manier. Nummer 15 heeft een erker met tuindeuren en, volgens de tekening, een balkonnetje erop met ook weer een kleinere erker erboven. Die is weg, de dubbele deuren en hun zijramen zitten gewoon in de gevel en het balkon heeft de breedte van de erker. De tuindeuren zijn inmiddels ramen geworden.
Nummer 17 had een kamerbrede warande met een balkon erop, maar die is ook verdwenen en het rond lopende balkon steunt nu op ijzeren consoles. De tuindeuren zijn hier nog wel aanwezig.
Nummer 19 had en heeft nog een uitgebouwde serre met tuindeuren en trapvormige zijwangen. Het balkonhek is er ook nog, maar wel in een modernere vorm.
Nummer 21 bezit een breed uitgebouwde erker met tuindeuren, met erop een klein balkon waar ook weer een smallere open erker opuit kwam. Die is er nog helemaal.
Alle voordeuren, behalve de twee buitenste, waren verschillend. Voor zover ik weet zijn alle deuren vervangen, maar de één (17) en de twee (21) smalle zijramen naast de deuren zijn er nog wel. Ook nu zit er op de begane grond nog veel glas-in-lood in de bovenramen.
Dit is de rij die op de plattegronden van de etages boven de wat uitspringende keuken een diensbodenkamer laat ziet. Men hield hier dus aanvankelijk inwonend personeel. Maar op een wat latere tekening van nr 23 is het al een logeerkamer.
Op de plattegrond van de rij is te zien dat 13-17 minstens een halve meter korter zijn dan de andere drie huizen vanwege het gebrek aan ruimte door de bebouwing van de Hendrikstraat. De bijgekochte reepjes grond achter 19 en 21 maakte wat langere uitbouwen mogelijk dan bij 23. Wat in deze rij ook opvalt is dat nummer 21 inderdaad wat breder is dan de andere vijf panden, maar in de praktijk is dat wel 54 cm.
Vanuit nummer 21 werd in 1958 het weekblad Merwesteyn opgericht door de familie Elzerman. Later werd het kantoor op nummer 23 gevestigd. Nu nog is er op de verdieping een verbinding tussen beide panden. Ergens rond 1972-73 maakte persfotograaf Henk Veenstra deze foto van de grote groep jonge krantenbezorgers voor nrs. 21 en 23.
Wordt vervolgd