Het is duidelijk dat de in het vorige blog besproken huizen uit de jaren ’70 van de 19e eeuw de oudste waren aan de even kant van de Dubbeldamsweg. Natuurlijk was de beheerderswoning van de begraafplaats ouder, waarschijnlijk uit 1828, maar daar gaat het nu niet over. De vraag is: wat werd er daarna het eerst gebouwd langs de weg. Op de stadskaart van 1901 zijn de weg en de eerste drie bloemenstraten al aangegeven met doorlopende rijen huizen. De uitspanning staat erop, met aan de overkant van de weg het werkplaatsje waar de hulpmiddelen voor het draaien van touw onderdak vonden en dat aan het begin van de lijnbaan stond. De drie huizen ernaast zijn als één complexje weergegeven, wat me een fout lijkt. Vlak daaronder begint een doorlopende rode rij die tot aan het begin van de Leliestraat reikt. De rijen woningen langs de Bloem-, Rozen- en de noordkant van de Leliestraat lijken ook helemaal op elkaar aan te sluiten. Ik denk dat dit een verkeerd beeld geeft van de werkelijkheid. Het is waarschijnlijk dat op die kaart van 1901 een meer schetsmatige indruk van de bebouwing in wat later de Bloemenbuurt zal heten, is gegeven. Dat het de planning voor de toekomst weergaf, met inbegrip van wat er al wel stond in dat jaar.
Op de kaart van 1903, die echt heel nauwkeurig is en elk pand laat zien, is duidelijk wat er twee jaar later wel stond. Beide kanten van de Bloemstraat en de Leliestraat waren toen bebouwd, maar de Rozenstraat, behalve de zuidelijke hoek, nog helemaal niet. Ook in 1908 stond daar nog niets, en pas tussen toen en 1912 zijn de rijen daar gebouwd en is ook de Rozendwarsstraat ingevuld.
Beduidend verder van de nrs 52-54 aan de Dubbeldamseweg – de huizen gemetseld van gele bakstenen – staat een rij die helemaal tot aan de hoek met de Bloemstraat reikt. Daarover gaat een volgend blog. Waarna nog rijtjes tussen de Bloemstraat en Rozenstraat en tussen de Rozenstraat en de Leliestraat al aanwezig waren.
Het toeval wil dat juist op de zuidelijke hoek Dubbeldamseweg-Rozenstraat een huisje staat met een jaartal in de gevel. De cijfers zijn gemaakt uit strips smeedijzer die met ankers in de muur zitten. Het laatste cijfer is wat verminkt, maar er staat duidelijk 1895. Op de kaart van 1903 staat het aangegeven als het meest rechtse huisje in een rijtje van vier aan de Rozenstraat (30-36). De eerste huizen, die toen dus al acht jaar in de straat stonden.
Het hoekhuis had waarschijnlijk oorspronkelijk ook een ingang aan de Rozenstraat, wat nu nr 36 geweest zou zijn. Ik kan dat helaas niet bewijzen, want er zijn, ondanks mijn navragen bij oud-bewoners, geen foto’s bewaard van dit deel van de straat. Sinds er in 1913 een hoekwinkel in werd gemaakt (met de ingang in de afgesneden hoek) is de deur van het woonhuis aan de Dubbeldamseweg op nr 130 (toen 80). Hij opent direct in de keuken. Daarachter was nog een plaatsje met de buitenplee. Het is nu geheel wit gepleisterd en staat bekend onder de naam ‘De Zonnebloem’ naar de gezondheidsvoedingwinkel die er jaren geleden in heeft gezeten (zie bovenaan het blog).
Rechts van nummer 130 staan nog twee aan elkaar gebouwde huisjes (132-134) die duidelijk uit dezelfde tijd stammen, inclusief de sluit- en aanzetstenen boven deuren en vensters. Al is de gevel van 134 inmiddels ingrijpend gewijzigd, hij was oorspronkelijk hetzelfde als nummer 132. Die verknoeide gevel is door de eigenaar van de doe-het-zelf winkel even verderop, zonder toestemming, aangepakt en past nu van geen kanten meer in het beeld van de weg. Het is mij een raadsel hoe zoiets heeft kunnen gebeuren.
Bij de huizen tussen de Bloemstraat en Rozenstraat, aan de weg, horen ook nog vier huisjes (120-126) die twee aan twee zijn gebouwd, maar waarschijnlijk niet tegelijkertijd, of door dezelfde aannemer. Ze verschillen op subtiele wijze. De rechter twee zijn iets hoger en hebben gewone strekken boven deuren en ramen, terwijl de linker twee strekken heeft met aanzet- en sluitstenen zoals ze in de laat-19e eeuwse huizen in Dordrecht voorkomen. Die zijn dus wat ouder, want zulk soort versiering werd na 1900 losgelaten en vervangen door volledig in baksteen uitgevoerde strekken. Door baas Hoek werden zulke strekken nog decoratiever gemaakt door gele en rode baksteen in allerlei speelse combinaties toe te passen. Deze vier huisjes zitten duidelijk in de overgangsfase, waardoor ik ze rond 1900 dateer.
Het hoekhuis 118 (nu bij nummer 120 getrokken) is groter dan die vier aan zijn rechterkant. Ook dit was oorspronkelijk een winkel met een hoekingang, maar al weer jaren een woonhuis.
De hier behandelde woningen behoren dus tot de oudste, nog bestaande huizen langs de Dubbeldamseweg.
Wordt vervolgd