Monument 1: Willemstraat 1-9

Voor dit rijtje opgenomen werd in de lijst van gemeentelijke monumenten is er natuurlijk naar gekeken door bevoegde architecten en bouwhistorici. Die hebben er in 2019 duidelijke, maar nogal formele dossiers van gemaakt, voorzien van uitgebreide architectonische beschrijvingen, plattegronden, originele blauwdrukken en oude en nieuwe foto’s. Ze gaven als eindoordeel dikwijls in een paar zinnen aan wat ze van de panden vonden. Ik vat het voor Willemstraat 1-9 even samen: vanwege de verspringende rooilijn vonden ze het een ‘geslaagde hoekoplossing en een perfecte begeleiding van de entree van de wijk vanaf de Dubbeldamseweg Zuid’. De karakteristieke voorgevels in een ‘eclectische’ stijl, beïnvloed door de Jugendstil, vormen door materiaalgebruik een eenheid, maar tonen een variëteit in dakkapellen, gevel- en dakvormen die een eigen karakteristiek aan het geheel geven. De huizen hebben ‘ensemblewaarde’ in relatie tot elkaar en tot de overige vroeg 20e eeuwse bebouwing in de omgeving. Daar kan ik het wel mee eens zijn. Ik word altijd een beetje warm van binnen als ik het rijtje zie bij het inrijden van de Dubbeldamseweg. Zeker in een warm zonnetje en met de bomen en struiken in blad.

Blauwdruk van Willemstraat 1-3 – 1907

Ondanks dat de bouwaanvragen niet bewaard zijn en er alleen een stel ongedateerde blauwdrukken van nummer 1-3 is, weten we dat de huizen in 1907-1908 gebouwd zijn. In dat eerste jaar splitste de eigenaar van de grond te westen van de Dubbeldamseweg, Jan Blok uit ’s Gravendeel, een “vreemd driehoekig perceel” af van kadasternummer 2188. Hier bouwde aannemer Gerrit van Hoek (1880-1958), oftewel Baas Hoek vijf woningen. Daarvoor had Van Hoek in 1906-07 al een rijtje arbeidershuizen in de Hendrikstraat neergezet om te laten zien wat hij kon. In de Emmastraat bouwde hij vanaf 1907 een sjieker rijtje, dat in 1908 gereed kwam. Pas toen Willemstraat 1-9 in 1908 af was verkocht Blok de huizen: nummer 1-3 aan een boekhouder genaamd Van Deventer en de andere drie aan Gerrit van Hoek. Die verhuurde de huizen tot hij ze vanwege het faillissement van zijn fabriek in 1917 moest verkopen.

Het rijtje op een winterse dag in 2022

Het leek wel of hij met het rijtje aan de Willemstraat een soort bewijs van zijn kunnen voor grotere en duurdere projecten af wilde geven: kijk, dat kan ik ook allemaal bouwen en dan gaat het er zo uitzien. De Emmastraat liet al zien dat de karakteristieke variatie van torentjes, dakkapellen, erkers en balkons zeker aansloeg. Ze zijn er het bewijs van dat zijn stijl aansloeg ook voor de meer gegoede kopers. Maar zelfs zijn arbeiderswoningen met hun speklagen van gele en rode stenen, deuren met smeedijzeren versiering, ingewikkelde glas-in-lood bovenramen en bijna folkloristische gevelafwerkingen tonen zijn inventiviteit.

Afbladderende verf, rottend hout, verdwenen balkon.

Intussen merken we in 2024 niet zoveel van die sinds 2020 bestaande monumentenstatus van Willemstraat 1-9 als geheel. Met name nummer 1-3 is zwaar verwaarloosd en had zo dringend onderhoud nodig dat Monumentenzorg de eigenaar is gaan helpen met tenminste de aanpak van het verwaarloosde houtwerk. Dat zo’n huis ondanks die status al zo lang heeft staan verpieteren is onbegrijpelijk. De andere drie huizen zijn goed bijgehouden door de bewoners, met bijna al hun originele houtwerk en glas-in-lood nog intact. Alleen de westmuur van nummer 7 ziet er wat verwaarloosd uit. Uit verdere voorbeelden hierna blijkt echter dat zo’n monumentstatus niet alles zegt.

Inmiddels (okt 2024) is de goot aan de kant van de Dubbeldamseweg aangepakt en zijn de spekranden netjes geverfd. De sporen van jarenlange lekkages zijn in de zijmuur nog goed zichtbaar. Het houtwerk van de kozijnen is nog wel dringend aan een onderhoudstbeurt toe

4 gedachten over “Monument 1: Willemstraat 1-9”

  1. Ja, Willemstraat 1/3 roept herinneringen op.
    Van ‘70 tot 79 in het pand gewoond en zelfs de eerste bewoners ontmoet; twee zussen die asma hadden en gezond ‘ buiten ‘ moesten wonen. Het was echter in die tijd al aan het verzakken.
    Inderdaad jammer dat de staat nu zo slecht is.

    Beantwoorden
  2. Leuk gevarieerd rijtje huizen. Vanaf mijn geboorte heb ik 25 jaar aan de Dubbeldamseweg 120 gewoond dus heel mijn jeugd in deze omgeving doorgebracht dus mijn oriëntatie en bereik liep vanaf de Mauritsweg tot aan de Mariaweg en van de Dubbeldamseweg (later Zuid)) tot en met het Emmaplein.
    15 jaar geleden mijn oog laten vallen op een leuk huis in de Emmastraat. Wel een bouwkundig rapport op laten stellen waarbij bleek dat de houten fundering verrot was, helaas. Al die tijd een fijne jeugd in deze fraaie omgeving beleefd.

    Beantwoorden
    • Dat is merkwaardig meer dan twintig jaar geleden zijn alle funderingen van de Emmastraat woningen hersteld. En van de meeste woningen op houten palen in deze buurt.

      Beantwoorden

Plaats een reactie